Dit is het vervolg van het artikel BEVRIJD, wat gaat over het verzetswerk van mijn opa Gerard Wilschut. Dit tweede deel verhaalt over het verzetswerk van zijn echtgenote, mijn oma Alida de Goede.
Ter introductie, zoals uit deel een al bleek, heeft mijn opa Gerard Wilschut maar een kort leven gehad. Hij is op zijn 28e gefusilleerd op de Veluwe, nadat hij een jaar gevangen had gezeten vanwege zijn verzetswerk. Na de oorlog is hij met militaire eer herbegraven, en vele jaren daarna heeft zijn echtgenote, mijn oma, een verzets-herdenkingskruis voor hem ontvangen.

DE VERZETSTRIJDSTER

Mijn oma was in feite echter ook verzetstrijdster. Dat was zij om te beginnen al tijdens het verzet wat haar man Gerard pleegde, want zij stemde daar mee in terwijl zij de zorg voor hun kinderen en het huishouden had. Zij wisten dat zij beiden risico liepen.

Een paar weken nadat Gerard gefusilleerd was op 29 december 1942, kreeg zij het bericht van officieren dat haar man gefusilleerd was. Tegelijkertijd overhandigden zij aan haar zijn bebloede kleding. Wat afschuwelijk!

Daarna, nog geen week later, eind januari 1943, pakte mijn oma rigoreus het verzetswerk op. In een interview in de Schiedamse Vrouwenkrant vertelt zij dat zij na de dood van haar man in het verzet is gegaan.
(’zij’ door mij aangepast is ‘Alida Wilschut de Goede’, haar voornaam ‘Alida’, of meisjes achternaam ‘mevrouw de Goede’.)

ALS KOERIERSTER

Alida Wilschut de Goede: “Na de dood van mijn man ben ik in Januari 1943 benaderd door Dirk van den Heuvel die bezig was om een nieuwe illegale groep op te richten. Ik ben koerierster geworden. Ik heb kranten genaamd ‘De Waarheid’ gestencild, verspreid, pamfletten opgeplakt op winkelruiten en palen, en onderduikers gehuisvest. Dat waren door de jaren heen zowel Joden als gezochte verzetsmensen en dienstweigeraars.”

Het verspreiden van de illegale verzetskrant ‘De Waarheid’ was een risicovolle onderneming. Alida bracht ze met de fiets en trein door de stad Schiedam (waar zij woonachtig was) en omgeving (Vlaardingen, Maassluis), maar ook verder weg (Rotterdam, Utrecht en Odoorn in Drenthe). Zo fietste zij samen met een nicht van Schiedam naar Drenthe om familie te bezoeken en tevens mondeling boodschappen door te geven. Op zulke lange afstanden overnachtten zij bij boeren. Zij liet haar kinderen achter bij een oudere zus die ook in Schiedam woonde.

ACHTERAF GEZIEN

Achteraf vond mijn oma echter dat ze wel veel risico’s genomen had. Want vooral de lange fietstocht was heel zwaar. En zij werden meerdere malen door de moffen gecontroleerd. Zij heeft dus vele benauwde momenten gekend. Maar toch is dat toen blijkbaar goed afgelopen (want ik kan het voor haar nog navertellen). Zo ook toen Alida de Goede De Waarheid vervoerde met de trein van Schiedam naar Rotterdam. Dat ging als volgt:

DE WEHRMACHTS
COUPÉ

“Er werd me gevraagd of ik in Utrecht materiaal kon ophalen. Dat waren de illegale kranten waarin de mensen konden lezen hoe het werkelijk was.

Ik legde de kranten in de Wehrmachtscoupé, waarin de Duitsers reisden. Wij mochten daar ook in zitten, maar dat deden weinig mensen natuurlijk. Ik legde dan mijn tas in een bagagerek, ging zelf ergens anders zitten, en haalde in Rotterdam die tas weer op. Thuis werd het materiaal weer door iemand opgehaald.”

‘Thuis was de Thomas à Kempisstraat te Schiedam. Mevrouw Wilschut de Goede leefde er voor het oog alleen met haar twee kleine kinderen, maar ze heeft er vele onderduikers gehad, soms voor lang, soms voor kortere tijd, Joden, communisten, verzetstrijders, en jongens die niet naar Duitsland wilden. Bovendien stond er een stencil machine waarop zij ‘De Waarheid’ drukte.’

Onderaan dit artikel vindt je een getuigenverklaring hoe mijn oma aan die stencil machine kwam. (Deze verklaring is opgesteld door een medeverzetsstrijder Gijs Vink i.v.m. een pensioenaanvraag voor mijn oma die in eerste instantie was afgewezen).

NIET NAAR HUIS

“Ook toen de jongens naar Duitsland moesten, om te werken. Je zag ze lopen allemaal, als makke schapen. Ik voelde dan zo’n woede….. Er liepen ook twee jongens die ik kende; ik ben ze achterna gelopen, heb geroepen: ‘Zijn jullie gek geworden, jullie gaan toch niet naar Duitsland?!!’

En zij dan: ‘Ja, maar onze moeder is zo bang, we gaan maar, alleen maar daarom’.

Ja, jongens die niet mee wilden, daar wisten de Duitsers wel raad mee. Toen heb ik gezegd: ‘Ga naar mijn huis, als je durft. Daar kan je je een paar dagen verborgen houden’. En dat hebben ze ook gedaan. En ik ben met mijn kinderen naar mijn zus gegaan, toen durfde ik niet meer naar huis….”

PAMFLETTEN PLAKKEN

“Ik ging ook overdag pamfletten plakken. (Red: Dat was dus tijdens de bezetting, je moet het lef maar hebben!). Daar had ik handigheid in. Pamfletje in de ene zak, spons in de andere. Koud had ik er een opgeplakt of er stonden al mensen omheen om het te lezen!”

DEMONSTREREN

De interviewsters van de Schiedams Vrouwenkrant merken op dat mevrouw Wilschut de Goede erg kalm overkomt. Alida reageert:

“Vroeger was dat anders, hoor; ik was ontzettend fanatiek. Zo hebben we in Schiedam bij het oude Stadhuis, op de Markt met allemaal vrouwen gedemonstreerd voor beter eten: (Red: in dat laatste oorlogsjaar en vlak erna) was dat eten uit de gaarkeukens zó slecht, daar had je niets aan. En toen werd de politie op ons afgestuurd natuurlijk. Ik heb ze gewoon staan uitschelden: jullie moesten je schamen tegen ons op te treden!”

‘TUSSEN NEUS EN LIPPEN DOOR’

De Schiedamse Vrouwenkrant: ‘Hoe valt zoiets te combineren, Hoe kun je zoiets geheim houden? Mevrouw de Goede haalt haar schouders op:’

“Het ging allemaal gewoon tussen neus en lippen door, je was voorzichtig, je hield je mond, je kon geen mens vertrouwen, dat wel. En ik had ook eerst met mijn zus afgesproken, ‘als er wat met mij gebeurt, zorg jij dan voor mijn kinderen.’

De onderduikers werd op het hart gedrukt niet de wc door te trekken als Mevrouw Wilschut de Goede zelf niet thuis was.

Maar de buurvrouw heeft toch wel eens opgemerkt dat ze dacht dat ze de wc gehoord had, terwijl ik toch weg was. Die zal best haar vermoedens gehad hebben.”

DE STENCILMACHINE

‘Vele avonden en nachten stencilde en niette mevrouw de Goede zo’n 600 illegale Waarheden krantjes (per nacht), die soms uit 4 bladen bestonden.’

Alida: “Wat dacht je, in zo’n doodstille straat (in een toenamlige kleine nieuwbouwwijk), alsof dat geen herrie maakte.”

‘Nadat zij klaar was met de werkzaamheden borg zij de stencilmachine op die keurig paste in de ruimte tussen het plafond van de begane grond en de eerste verdieping (de vloer van de slaapetage).’

‘NU BEN IK ER GEWEEST’

“Op een gegeven moment werd er ’s avonds laat, toen ik nog volop krantjes zat te nieten gebeld. Het was na spertijd. Ik was verstijfd van angst: Duitsers! ‘Nu ben ik er geweest’, denk je dan. De illegale kranten lagen zó voor het grijpen; ik had de stencilmachine nog niet opgeruimd; en op dat moment twee Jodinnen als onderduikers. Dan heb je doodsangst. Ik weet niet meer hoe ik naar beneden ben gekomen om de deur open te doen.

En toen ik open had gedaan stond er een Duitser voor de deur die vroeg ‘of ik het verduisteringsgordijn niet wat beter kon sluiten’. Ik liet het altijd op een kiertje open, omdat mijn zoontje zo bang was in het donker. ‘Of dat niet helemaal dicht kon?’, vroeg ie. Dat heb ik gedaan, en hij vertrok weer…..

Maar ook overdags, als ik huiszoeking had gehad, hadden ze alles zó gevonden hoor, o jee, je zag dat luik zó zitten.”

In een andere episode bracht één van mevrouw de Goede’s onderduikers (een verzetstrijder) de volgende ochtend vroeg dan de kranten naar Wilton-Feijenoord, om ze daar te verspreiden. Van het verdere verzet heeft ze echter bijna niemand gekend. “Enkele andere communisten, maar verder niet.”

(Red: Gerard en Alida waren niet politiek geëngageerd. Volgens Wikipedia ontstond De Waarheid als een verzetskrant georganiseerd door de CPN ‘Communistische Partij Nederland’. Het was de enige illegale krant die verzet pleegde tegen de Duitse bezetting, en waar alle verzetstrijders aan mee werkten en door werden geïnformeerd. Elders had de krant een andere naam, zoals ‘De Vonk’ en ‘Het Noorderlicht’ met lokaal aangevulde artikelen).

“En namen kende je al helemaal niet. Logisch niet. Daar vroeg je ook niet naar. Véél te gevaarlijk natuurlijk.”

VERKLARING GIJS VINK

Getuigenverklaring van Gijs Vink met betrekking tot de pensioen aanvraag van Mevr. de Goede. (een aantal namen en adressen van genoemde personen en organisaties zijn weggelaten, het gaat nu puur om het verhaal).

Ik (Gijs Vink) ben met mijn vrouw 10 mei 1940 in het verzet gegaan. Wij waren namelijk daarmee reeds van 1933 bezig omdat in dat jaar vele Duitse anti-fascisten (Red: die weigerden te vechten tegen de Nederlanders en andere landen) onze grens over kwamen en wij hen onderdak verzorgden en geld ophaalden voor kleding enzovoort.
Half juli werden wij samen door de beruchte SS-er Otto Langen gearresteerd. 13 december 1942 werd ik overgebracht naar Amersfoort en 13 januari 1943 met 250 man naar Vught.

Na 2 maanden werd ik, door goede mensen welke in de Schreib Stubbe te werk werden gesteld, als voorman van de tuinderij en reiniging aangenomen, waardoor ik dagelijks het hele kamp door kon lopen en voor de verbinding zorgen tussen de oud verzets-mensen en de hulp voor het Joodse lager en hun kinderen, terwijl ik ook kon zorgen dat de gevangen artsen welke in de ziekenbarakken werkten, meer eten kregen, warm water enzovoort.

Het liep voor de moffen blijkbaar zo gesmeerd dat ik op 31 augustus 1943 met nog 5 andere gevangenen naar een buitencommando werd over geplaatst, namelijk Park Zorgvliet, tussen Den Haag en Scheveningen.
In januari 1944 begonnen ze daar een garage en paardenstal te bouwen welke door burgers werd gedaan. Middels één van die burgers kreeg ik kontakt met mijn vrouw, die ontslagen werd toen ik naar Amersfoort ging.

Door dat kontakt hebben we de ontvluchting kunnen organiseren en zijn wij onder gebracht op een adres in Den Haag. Daar werden wij bezocht door Harry Verhey van de illegale Waarheid. Hij vroeg of wij weer in staat en bereid waren het illegale werk op te pakken. De Trouwgroep in Den Haag was gearresteerd maar Harry had heel hun apparatuur in beslag kunnen nemen en vroeg aan Trouw te gaan stencelen. Dat hebben wij gedaan, 6 weken, de Trouwgroep is daardoor ontslagen, 16 man.

De ontvluchting was 9 juli, na dat werk werden wij op 28 augustus naar Schiedam gebracht, waar van de Waarheidsgroep 5 mensen waren gefusilleerd waaronder wijlen Wilschut, de toenmalige echtgenoot  van mevrouw Wilschut de Goede. Wij kregen de sleutel van een adres en 2 dagen later werd leefgeld gebracht, door Amsterdamse ‘Wimpie’, en de opdracht mij de andere dag te melden bij een ander adres.

Daar werd ik met het afgesproken teken ontvangen door mevrouw Wilschut de Goede. Zij ontving toen 100 kleine waarheidskrantjes uit Utrecht, maar samen met haar en Els Kastanje (later met de achternaam Schalker) thans wonende te Rotterdam, hebben wij tot de bevrijding vanuit de Boekenwinkel van het Volk in de Pagage te Schiedam per maand 2500 illegale kranten uitgegeven, waar ondermeer Vlaardingen en Maassluis elk 250 stuks kregen, mede door Mevr. Wilschut de Goede daarheen gebracht”.

*******

LEVENSLANGE ROUW

Tot zover over het verzetswerk van mijn oma. De rouw om het ruwe verlies van haar echtgenoot en de vader van haar kinderen, en daarnaast het oorlogstrauma zou uiteindelijk haar hele leven duren, zeker intensief de eerste 10 jaren vanwege het traumatische karakter van al het gebeurde. Want mijn oma was dat tweede oorlogs jaar van verzet in shock, en overmand door verdriet.

DE GEWOONSTE ZAAK

Tevens kon zij het grote onrecht wat haar man, haarzelf en de kinderen en vele anderen in de oorlog werd aangedaan niet verdragen. En daardoor kon zij met de moed der wanhoop doen wat zij heeft gedaan. Zij heeft echter nooit iets van haar trauma’s laten blijken. En ook heeft zij niet veel verteld over haar verzetswerk, alhoewel zij nog meer heeft gedaan dan in dit artikel is gedeeld. Desalniettemin vond zij het ‘de gewoonste zaak van de wereld’ dat zij dat gedaan heeft!

EEN GETRAUMATISEERD ECHTPAAR

De tweede echtgenoot van mijn oma, die zij heeft ontmoet in Schiedam, heeft haar daarbij goed kunnen helpen. Hijzelf was ook getraumatiseerd door de oorlog en zij konden elkaar goed begrijpen. Vanwege zijn werk zijn zij verhuisd van Schiedam naar Amsterdam en daarna naar Den Haag.

Helaas moest mijn oma ook deze tweede echtgenoot verliezen. Ten tijde van het interview door de Schiedamse Vrouwenkrant was zij al voor de tweede keer weduwe. Meer over mijn oma kan je lezen in de artikelenreeks over mijn voorouders:
ALIDA DE GOEDE

(meer fotos en tekst bij dit artikel volgen nog)

TERUG NAAR HET MENU

Dit artikel gaat in het bijzonder over mijn overgrootmoeder Bieuwkjen van der Kaap. Zij is de moeder van mijn moeder’s moeder. En mijn moeder is met haar voornaam naar haar vernoemd. Op de foto behorende bij dit artikel zie je Hilbert Botter en Bieuwkjen van der Kaap.

Even ter aanvulling, dit artikel is een onderdeel van een reeks over mijn voorouders. Het begon met de foto van een boerderij welke een achternichtje mij stuurde. Daar is volgens de overlevering mijn oma Alida de Goede geboren:
BOERDERIJ ODOORN  Ik wilde graag weten waar deze stond maar niemand van de ondervraagden wist het.

En vlak daarna bleek mijn moeder een aantal familiekiekjes van langer geleden te hebben die zij bewaarde in een grote doos. Echter mijn moeder wist niet meer van alle mensen op die fotos wie het waren. Vandaar dat ik soms een aantal gegevens niet weet of pas later heb kunnen achterhalen. Echter haar oma Bieuwkjen en stief- ‘opa Botter’ herkende zij wel. Zij had ook jarenlang van haar oma Bieuwkjen een foto aan de muur hangen.

BIEUWKJEN EN HILBERT

Hilbert Botter is Bieuwkjes derde echtgenoot. Zij zijn getrouwd op 28 juni 1941. In dat jaar zijn beiden 65 jaar oud. Hun huwelijk duurde 12 jaar en werd beëindigd toen Bieuwkjen overleed op bijna 77 jarige leeftijd. Hilbert bleef nog 9 jaren alleen en overleed toen hij 87 jaar was.

Hilbert Botter
&
Bieuwkjen van der Kaap

Ik heb niet kunnen achterhalen waar of wanneer deze foto gemaakt is. Hilbert en Bieuwkjen zijn in het zelfde jaar 1876 geboren, maar Hilbert ziet er hier op de foto ouder uit dan Bieuwkjen. Om maar een leeftijd te schatten heb ik het gemiddelde van hun uiterlijk genomen, zo’n 72 jaar. Ze staan er een beetje stijfjes op, zwart gekleed en zij kijken nogal serieus, dus misschien was dit tijdens een minder prettige gelegenheid. Bieuwkjen draagt een winterjas, dus dit zal in een koudere periode geweest zijn.

Samen hadden Hilbert en Bieuwkjen geen kinderen, maar wel uit beider vorige huwelijken. Hilbert had 10 kinderen met Gepke Klasen. Bieuwkjen had 12 kinderen met haar eerste twee echtgenoten.

DE KINDEREN VAN BIEUWKJEN EN THEODORUS

De eerste drie kinderen van Bieuwkjen kwamen voort uit haar eerste huwelijk met Theodorus Benedictus Cornelius Perk.
Hij was zoon van de koopman Bernard Wilhelm Perk en Engelina Elizabeth Koop. Hun eerste kind een meisje, werd levenloos geboren, in Weerdingermarke, (dat ligt vlak boven Nieuw Weerdinge in Noord Drenthe). Die dag was tevens Bieuwkjes 21e verjaardag, en dat moet toch afschuwelijk zijn geweest.

Daarna kregen zij nog twee kinderen, een meisje Engeline Elisabeth Perk en een jongen Johannes Hermann Perk. Het jaar van overlijden van Bieuwkjes eerste echtgenoot Theodorus is niet bekend. Zij hebben ook nog voor een korte tijd in Duitsland gewoond.

• NN, een meisje dat levenloos werd geboren op vrijdag 14-06-1895 in Weerdingermarke (op Bieuwkjes verjaardag 21 jaar).
• Engeline Elisabeth Perk, geboren op maandag 15-06-1896 in Weerdingermond (Weerdingermarke). Bieuwkjen 22jr
• Johannes Hermann Perk, geboren op 12-04-1898 in Eschendorf. (Bieuwkjen is nu 24 jaar). Getrouwd op 28-02-1925 in Emmen  met Gesina ten Broeke, geboren in 1901/02 in Mengede, dochter van Jan ten Broeke en Johanna Jonker.

Op 29 december 1904 trouwde Bieuwkjen met
Gerrit de Goede, mijn overgroot-vader. Zij was toen 28 jaar oud en hij 46, dus een leeftijdsverschil van 18 jaren.

DE KINDEREN VAN BIEUWKJEN EN GERRIT

Samen kregen zij 9 kinderen waarvan zij er drie hebben verloren, twee op volwassen leeftijd. Hun eerste kind Aaltje de Goede overleed na twee jaar. Hun vierde kind Hilbert de Goede overleed in 1938 op 28 jarige leeftijd. Dit was één jaar voor het overlijden van Bieuwkjes echtgenoot Gerrit de Goede in 1939 (zij hebben ook een zoon Gerrit de Goede junior). Gerrit de Goede senior was toen 81. Dit moet uiteraard een hele moeilijke periode voor Bieuwkjen zijn geweest!

Vlak voor Bieuwkjen’s eigen overlijden verloor zij ook nog hun oudste dochter Aaltje de Goede. Zowel Gerrit als Bieuwkjen hebben in hun vorige huwelijk óók nog een kind verloren. Voor Bieuwkjen zijn dat in totaal 4 van haar 12 kinderen. Voor Gerrit in totaal 4 van zijn 16 kinderen.

Mijn oma Alida de Goede werd als laatste kind van Bieuwkjen en Gerrit geboren in 1919. Hieronder op de foto zit zij links.

Gerrit de Goede junior, Alida en Aaltje de Goede en Ari Mät.. (kan de laatste naam verder niet goed lezen, weet niet wie het is).

Nu volgt de chronologische volgorde van
de kinderen van Bieuwkjen en Gerrit. (dit is ook opgenomen in het volledige parenteel van de De Goedes bij Gerrit de Goede):

• Aaltje de Goede, geboren op 19-03-1905 (Bieuwkje 28 jaar bijna 29) in Odoorn. Aaltje is overleden op 08-08-1907 in Emmen, 2 jaar oud.
• Hendrikje de Goede, geboren op 28-09-1906 in Odoorn. Getrouwd op 24 maart 1928 in Rotterdam met Mees Groeveveld, geboren op 03-08-1902 in Rotterdam, zoon van Jacobus Groeveld en Jannigje Cornelia Rozendaal.
• Aaltje de Goede, geboren op 12-02-1908 in Odoorn. Aaltje trouwde, 18 jaar oud, op 23-12-1926 in Emmen met Willem op´t Ende (kelner had een cafe in schiedam), geboren in 1905, zoon van Jan op ’t Ende en Janna Kuipers.
• Hilbert de Goede, geboren op 09-11-1909 in Odoorn en overleden op 04-11-1938 in Emmen, 28 jaar oud. Getrouwd met Antje Duursma, geboren op 07-04-1905.
• Aaltina de Goede, geboren op 21-11-1910 in Odoorn. Getrouwd op 29-05-1931 in Schiedam met Hendrik op ’t Ende, geboren op 17-02-1907 in Odoorn.
• Roelof Jan Johannes de Goede, geboren op 19-01-1912 in Odoorn. Roelof Jan Johannes trouwde, 24 jaar oud, op 14-04-1936 met Jantje Bosma.
• Gerrit de Goede, junior, geboren op 24-06-1915 in Odoorn.
• Jan de Goede, geboren op 18-10-1917 in Odoorn en overleden op 18-07-1996. Jan trouwde met Janita (Tina) Pijpker, geboren op 02-04-1919 en overleden op 27-12-2009 in ter Apel, Drenthe.
• Alida de Goede, (Bieuwkjen is nu 43 jaar) geboren op 13-09-1919, overleden 2-12-1999 in Hoorn. Zij is gedoopt op 18-09-1919 in Odoorn.

Alida de Goede, met vermoedelijk broer Jan en zus Hendrikje.

GROTE GEZINNEN

Vroeger waren de doorsnee gezinnen veel groter, 8 of 10 kinderen kwam vaak voor. Nu spanden Gerrit en Bieuwkjen wel de kroon met in totaal 19 kinderen uit hun huwelijk en beider voorgaande huwelijken. Dus in het gezin waarin mijn oma opgroeide was het vooral in haar eerste jaren een soort van dolle boel in een samengesteld gezin van kinderen van in totaal vier huwelijken. Toen mijn oma de tien passeerde waren de oudste kinderen, broers en halfbroers al wel het huis uit.

JOHANNES VAN DER KAAP
EN AALTJE ZUIDEMA

Wij hoeven ons overigens niet te verbazen dat Bieuwkjen zélf ook opgroeide in een groot gezin van 10 kinderen. Zij is het derde kind van Johannes van der Kaap en Aaltje Zuidema, mijn betovergrootouders. Via online zoeken naar de naam van Bieuwkjen van der Kaap kwam ik op een prachtige website over
de Stamboom Van der Kaap.

Onderstaande foto is de eerste afbeelding van voorouders in de Van der Kaap dynastie. Johannes is dus de oudste Van der Kaap van wie bekend is hoe hij er uit zag. Een bewijs dat zij bestaan hebben!
De achternaam Van der Kaap is overigens uniek, er zijn ongeveer 421 personen met deze naam verspreid over ons land (in 2007).

Aaltje Zuidema
&
Johannes van der Kaap

Johannes van der Kaap is geboren op 13 september 1846 in Nuis (Marum), Groningen, overleden 10-12-1919 in Emmen, Drenthe. Hij was arbeider, en zoon van Gerrit Hendriks van der Kaap.
Aaltje Zuidema is geboren 24 juni 1849 in Odoorn, Drenthe. Overleden 17 december 1917 in Emmen. Johannes en Aaltje trouwden op 23 maart 1872 in Onstwedde, Groningen. Samen kregen zij 10 kinderen, waarvan Bieuwkjen van der Kaap het derde kind was.

Mijn oma is geboren op 13 september 1919, drie maanden voor Johannes’ overlijden, dus hij zal ongetwijfeld het geboorte bericht hebben gehad van Bieuwkjen.

Ook hadden zowel mijn oma als mijn overgrootmoeder Bieuwkjen hoge jukbeenderen. Op de foto is goed te zien dat zij dit van Johannes hebben. Vaak zei men over mijn oma dat zij van Slavische herkomst was. En wie weet, is dat nog van veel langer geleden.

De oudste bekende voorouder van de Van der Kaap familie stamt uit 1725, met de naam Hendrik Oeges Klinkert, gedoopt in Tolbert, Groningen, en Jacob Jans geboren rond 1743, geboren in Oldebert (Tolbert) en Karst Jakobs van der Kaap eveneens geboren in Tolbert omstreeks 1770.

De betovergrootmoeder van Hendrik Oeges Klinkert (de verwekker van Gerrit Hendriks van der Kaap) was afkomstig uit het Belgische Hasselt. Het merendeel -67%- van de voorouders van Van der Kaap kwam echter uit Groningen.

Bieuwkjen van der Kaap in haar tuin
bij de boerderij in Nieuw Weerdinge.

De eerste Van der Kaap is in 1770 geboren in Tolbert:
Karst Jakobs van der Kaap. Hij nam in 1811 de achternaam
Van der Kaap aan (door invoer Napoleon van de Burgelijke Stand).

De voorouders van Karst Jakobs hadden nog geen formele achternaam, en niemand in die tijd. Zijn vader heette Jacob Jans. Jans is hier een patroniem. Daarbij is de achternaam afgeleid van de voornaam van de vader: Jan’s zoon is Jans’. (Bijvoorbeeld ook Janssen).

Dit geschiedde al eeuwen zo, dat kinderen werden vernoemd naar hun vader of ouders. Er waren ook zelfs al familie namen die afkomstig waren van een bepaalde streek of gebied of de plaats waar men vandaan kwam.

DE OORIJZERS

Interessant is het om te zien dat mijn betovergrootmoeder
‘Aaltje Zuidema’ Drentse oorijzers draagt. Op een foto van mijn overgrootvader Gerrit de Goede, zit naast hem een vrouw, door mij ‘Antje’ genaamd, die ze ook draagt. (Zie: Gerrit de Goede)

Oorzijzers worden als traditie al sinds de 16e eeuw gedragen. Het zijn de uiteinden van een ijzeren draad of beugel die rondom het hoofd gelegd is. Aan de beugel zijn de kanten kapjes of mutsjes rondom bevestigd.

De uiteinden van de beugel die als knopjes ter hoogte van de slapen en oren afgewerkt werden, dus genoemd ‘oorijzers’, kregen ook een sierfunctie en werden een status symbool. Sommige waren van goud en gesmeed als ornament of pronkjuweel, anderen droegen zilver of koper, of alleen maar een hoofddoek.

DE DRIE GEZUSTERS

Die titel doet me denken aan de naam van een café in de hoofdstad Groningen, heheh. Bieuwkjen had één oudere en vijf jongere broers, en zij had één oudere zus en twee jongere zussen, van wie de jongste nog geen vier jaar oud werd. Op de foto hieronder staan de drie zussen op oudere leeftijd (Bieuwkjen is de kleinste rechts).

Alida, Aaltje &
Bieuwkjen van der Kaap.

Mijn moeder herinnert zich nog dat haar oma Bieuwkjen een keer kwam logeren in Schiedam. Zij mocht toen in mijn moeders bed slapen. En mijn moeder weet nog dat zij een groot ontzag voor haar voelde. Zij vond het een hele eer dat deze bijzondere vrouw in haar bed mocht slapen. Wellicht iets van geestelijke adel!

DE BRIEF VAN BIEUWKJEN VAN DER KAAP

Op 6 januari 1953 schreef Bieuwkjen een brief aan haar kinderen. Dit was precies 5 maanden voor haar overlijden op 6 juni 1953. Of zij deze alleen aan mijn oma en haar partner schreef of ook aan andere kinderen die verder weg woonden weet ik niet. Het is wel een ontroerende brief en getuigt van een veelbewogen leven. Een bijzondere vrouw was zij zeker! De brief staat hieronder ook in getypte versie om de leesbaarheid te vergroten. Inclusief de spelling zoals zij het schreef.

Brief van Bieuwkjen van der Kaap
uitgetypt:

Nieuwdordrecht de 6 Januari. (1953)

Geliede kinderen u brief in
gezondheid ontvangen en daar-
voor onze dank. de adres was
me vergeten ik had de kaartje
naar Henie gestuurd. ze hebben u
zeker wel gebracht. we hebben
wel goed nieuwjaar gehad. we
zijn naar Willem en Dien geweest
anders niet. ons jongens die zijn
nog niet geweest het is ook zoo
koud en de wegen zijn ook zoo slecht
onze Henie die zal ook wel gauw
eens komen als ze weg kan. al het
mooi weer wort dan komen
wij nog eens over dat wou ik
nog graag. dan krijgen we elkaar
nog eens te zien dan kunnen we nog eens
praaten is’t niet. ik wort er ook niet beter op
ik ben in mijn 77 jaar. Vader Botter kan
nog loopen als een haas. ik kan nog
wel fietsen, loopen wil niet meer best
het is altijd ook niet gelijk. altijd
prakkersen dat blijft ook in geen kleeren zitten
een moeder kan geen kind missen.

daar wort niet naar vraagt.
Vader Botter is naar Hans en Gonne
op nieuwjaar dan krijgt hij nog een groote
ik kan niet best weg als ons jongens nog
eens komen. dan ga ik op een andere keer
we gaan als het goed weer is naar
de weerdingermond dan gaan we een
paar dagen overal even naar toe ik verlang
zoms zoo maar men kan ook altijd niet
weg. nu liefe kinderen nu zal
ik maar de brief afmaaken en doe
ze allemaal de groeten van ons
we hebben ook een kaartje van Willem
op ’t Ende gehad en allen
de groeten en van de

Harteluke Groeten
van Vader
Botter en u Moeder
daaaaag allemaal
en tot ziens
en een zoen van
ons tweetjes

*******
In de brief schrijft Bieuwkjen dat een moeder niet zomaar een kind kan missen. Zij refereert hier waarschijnlijk aan het overlijden van haar dochter Aaltje de Goede geboren 12-02-1908. (Dit is de derde dochter van Gerrit en Bieuwkjen, en niet de eerste dochter met dezelfde naam die op tweejarige leeftijd overleed).

Aaltje is op 7 april 1952 overleden, 8 maanden voordat Bieuwkjen de brief schreef. Bieuwkjen schrijft ook nog dat zij een kaart heeft ontvangen van Willem op ’t Ende. Dit was de echtgenoot van Aaltje. En hij was dus toen al weduwnaar, want de naam van zijn vrouw Aaltje ontbreekt.

Alida en Aaltje de Goede

Mijn moeder herinnert zich nog dat haar oma Bieuwkjen haar tante Aaltje kwam bezoeken in Schiedam. Aaltje lag op sterven. Toen mijn moeder het huis van Willem en Aaltje naderde, kreeg zij enorme pijn in haar maag. Zij maakte zich bezorgd dat zij zo niet naar school zou kunnen gaan. Aaltje bleek maagkanker te hebben, wat mijn moeder als 10 jarig kind niet wist. Bieuwkjen gaf mijn moeder toen een pepermuntje en zei dat als ze dat zou nemen, de pijn weg zou gaan. Het moment dat mijn moeder het pepermuntje in haar mond stopte was de pijn weg.

Bieuwkjen vertelde ook nog dat zijzelf de volgende zou zijn (die zou te komen overlijden). Zij had het vantevoren al gezien. Zij had gedroomd dat een grote witte koets haar kwam ophalen.

En zo is het geschiedt.

De overlijdens advertentie van Bieuwkjen van der Kaap 

Mooi is het te zien dat ook de familie Perk als afzender is vermeld.
Het adres is overigens niet het adres van de boerderij.

Vorig jaar gaf mijn moeder
Bieuwkjen Jozina Maria Wilschut mij een zilveren speld van haar oma.

Hieronder de foto van Bieuwkjen en Hilbert
waar zij de speld draagt!

IN MEMORIAM

*******

Terug naar MENU

Gerrit de Goede is mijn overgroot-vader. Hij is de vader van mijn oma aan mijn moeder’s kant. Op de foto behorend bij dit artikel zie je Gerrit (geboren 18-11-1862),
die zijn echtgenote Bieuwkjen van der Kaap omarmt (geboren 14 juni 1876). En zij is mijn overgroot-moeder. Gerrit en Bieuwkjen zitten hier voor hun boerderij in Nieuw Weerdinge, Odoorn te Drenthe. En zij hadden klaarblijkelijk ook een hond! Deze is zo te zien een bruine Labrador Retriever.

DRIE HUWELIJKEN

Gerrit de Goede is maar liefst drie keer getrouwd geweest. Zijn derde huwelijk was met Bieuwkjen. De vrouwen van zijn eerste twee huwelijken zijn beiden op jonge leeftijd overleden. Met de eerste echtgenote kreeg Gerrit twee kinderen, en met de tweede echtgenote vijf (waarvan het laatste kind maar twee maanden heeft geleefd).

Met Bieuwkjen kreeg Gerrit negen kinderen (waarvan de eerste na twee jaar overleed). Mijn oma Alida de Goede werd als laatste van de hele rits geboren.
In totaal kreeg Gerrit dus zestien kinderen!

“HET IS HEEL INGEWIKKELD”

Mijn oma had dus zeven half-broers en -zussen van de eerste twee huwelijken van haar vader. En acht broers/zussen van haarzelf. Maar haar moeder Bieuwkjen had óók nog drie kinderen uit een eerste huwelijk (waarvan de eerste is overleden bij de geboorte). Van de negen kinderen van Gerrit en Bieuwkjen zijn er drie overleden, Hun eerste geboren kind een dochter na 2 jaar, daarna een zoon van 28 en op latere leeftijd nog een dochter. Beide ouders hebben elk vier kinderen verloren uit hun huwelijk en beider voorgaande huwelijken.

Al met al had mijn oma dus 8 broers/zussen en 10 half-broers/zussen.
‘Het is heel ingewikkeld’ placht zij altijd te zeggen. Op de foto waar Gerrit Bieuwkjen omarmt is hij rond de 80 jaar. Hij is op 81 jarige leeftijd overleden, hij was toen bijna 82 jaar. Wellicht was deze foto gemaakt vlak voor zijn overlijden in 1939, en ook vlak voordat de tweede wereldoorlog begon. Maar het kan ook zijn dat het nog een paar jaar ervoor was, derhalve heb ik de datum geschat op 1937, dus dat hij hier 79 was.

WIE IS WIE?

In feite heb ik er heel lang over gedaan om te achterhalen wie wie is op de fotos die mijn moeder jarenlang in een oude doos heeft bewaard. Ik voelde me af en toe echt een detective! Hieronder kan je lezen hoe ik een en ander heb overwogen. Pas door onderstaande fotos in dit artikel te bestuderen, in combinatie met de geboorte data van de gehele familie dynastie, kon ik mijn overgroot-moeder en -vader herkennen. Ik had in feite ook te maken met de vier verschillende huwelijken in hun levensloop en de verschillende leeftijdsfases op de fotos.

DE AARDAPPELEN SCHILLEN FOTO

Op onderstaande foto zit Gerrit de Goede naast een oudere vrouw. In eerste instantie had ik Gerrit niet herkend aangezien de vrouw naast hem niet Bieuwkjen is, maar zij er samen wel als een echtpaar uit zien. Dus ik dacht ‘Dat kan hem niet zijn’.

Mijn moeder wist ook niet wie het waren. Je zou denken dat zij haar eigen opa Gerrit wel zou herkennen. Maar zij heeft hem nooit gekend want Gerrit overleed twee jaar voordat mijn moeder werd geboren. In een later stadium herkende ik Gerrit dan ook pas vanwege nog twee andere fotos die er van hem zijn, echter in verschillende tijdsvlakken en samen met verschillende mensen op deze fotos. Een hele puzzel!

‘Antje’ en Gerrit de Goede
Klaarblijkelijk helpt Gerrit ook in de huishouding,
en helpt hij Antje hier met wat er uit ziet als
boontjes doppen en of aardappellen schillen.

Maar van de aardappelen-schillende vrouw naast Gerrit weten we nog steeds niet wie het is. Ik heb haar maar even ‘Antje’ tussen aanhalingstekens genoemd omdat zij wellicht zo heette. Haar leeftijd is niet goed te schatten want haar gezicht op de foto is overbelicht. Maar zij maakt wel een iets oudere indruk. En Gerrit is hier naar schatting zo’n 55 jaar of nog jonger, bijvoorbeeld 47. Dus deze foto zou rond 1915 gemaakt kunnen zijn.

Dus de vraag bleef open wie de vrouw dan zou kunnen zijn. Is zij familie, bijvoorbeeld de moeder van Gerrit, of een oudere zus, of is zij een hulp in de huishouding? Ze zijn zo te zien boontjes aan het doppen of aardappelen aan het schillen. Vandaar dat ik de foto zo maar even naar de laatste activiteit heb genoemd.

ANNIGJE TEUNIS KLAVER

Eerst overwoog ik of de aardappelen-schillende vrouw zijn moeder kon zijn, ‘Annigje Teunis Klaver’, geboren op 2 mei 1834 in Wanneperveen. Zij is mijn betovergrootmoeder, dochter van Teunis Roelofs Klaver en Hendrikje Franken de Jonge, mijn oudouders! Annigje is evenals Gerrit geboren te Wanneperveen, Steenwijkerland, dit ligt in de kop van Overijssel. Maar Annigje is in 1888 overleden, en was toen 54 jaar (na 12 kinderen op de wereld gezet te hebben, woehoe!).

En alhoewel de aardappelen-schillende vrouw op de foto dat qua leeftijd wel zou kunnen zijn, is de foto zélf niet zo oud. Zo zeggen de voorwerpen in het keukenraam ook nog iets. Zijn dit parfum flesjes? En er is een klokje zo te zien. Maar die waren er nog niet in 1888. Deze voorwerpen waren eerder in het begin van de twintigste eeuw, zeg maar vermoedelijk rond 1910-1920.

GEERTRUIDA MISKER

Zou de aardappelen-schillende vrouw dan een zus van Gerrit kunnen zijn? Hij had een 5 jaar oudere zus, ‘Geertruida Misker’ en een 2 jaar jongere zus ‘Hendrikje de Goede’. Het zou qua leeftijd wel Geertruida kunnen zijn. (Het is mij niet bekend waarom zij niet dezelfde achternaam heeft).

AART DE GOEDE

Overigens ontdekte ik ook nog enige gelijkenis in uiterlijk tussen ‘Antje’ en een zoon van Gerrit uit zijn tweede huwelijk. Deze zoon heette Aart de Goede. Hij heeft ook wenkbrouwen die in een soort van boog verlopen (ja beetje raar uitgedrukt, maar zo herkende ik het). Een foto van Aart zie je onderaan dit artikel vermeld bij de kinderen van Gerrit’s tweede huwelijk. Dus zo geredeneerd qua familietrekken zou ‘Antje’ wel zijn oudere zus kunnen zijn, of een tante ofzo.

JOCHUM DE GOEDE HILBERTS

Toen ik de vrouw verder zat te bestuderen kwam opeens de naam ‘Antje Reitsma‘ in mij op. Online ontdekte ik recent tot mijn verwondering iemand met deze naam, zijnde de vrouw van de jongste broer van Gerrit (uit het tweede huwelijk van zijn vader).

Deze broer heet ‘Jochum de Goede Hilberts‘ geboren op 23 september 1880 in Leek. Maar uiteraard kan ik niet met zekerheid zeggen dat zij genoemde vrouw is. Jochem woonde overigens nog een half jaar bij Gerrit en Bieuwkjen in Valtherveen (waar zij woonden voordat zij naar Nieuw Weerdinge verhuisden). Dus de broers en wellicht hun vrouwen waren blijkbaar goed bekend met elkaar!

SAMENGESTELDE GEZINNEN

Het gezin van Gerrit en Bieuwkjen was toen samengesteld met de oudste kinderen van beider eerdere huwelijken. Volgens bron vanderkaap.org:

“Bieuwkjen en Gerrit vestigden zich op 17 februari 1908, opnieuw in Valtherveen komend uit Emmen, met Annigje en Lamke uit het eerste huwelijk van Gerrit met Stientje, met Jantje, Harmke, Geertruida en Aart uit het tweede huwelijk van Gerrit met Antje, en met Hendrikje en Aaltje uit het huwelijk van Gerrit met Bieuwkjen, en met Johannes Hermannus Perk (en Engeline Elisabeth?) uit het eerste huwelijk van Bieuwkje met Theodorus Perk, om op 25 mei 1920 weer te vertrekken naar Nieuw Weerdinge.”

Ik vond het derhalve wel bijzonder om online te ontdekken dat Jochum een half jaar in het gezin van Gerrit en Bieuwkjen heeft gewoond. Dus blijkbaar gingen zij goed met elkaar om. Daarom heb ik er voor gekozen om de aardappelen-schillende vrouw voor het gemak dan maar even ‘Antje’ te noemen. Uiteraard zal de naam worden bevestigd of aangepast als blijkt welke deze werkelijk is.

Interessant is het overigens dat ‘Antje’ ook nog de klassieke Drentse klederdracht heeft met zilveren oorijzers onder haar kapje & hoofddoek. Deze worden als traditie als sinds de 16e eeuw gedragen. De schoonmoeder van Gerrit droeg deze ook. Zij is mijn betovergrootmoeder ‘Aaltje Zuidema’, echtgenote van ‘Johannes van der Kaap’ mijn betovergrootvader (en de vader van Bieuwkjen van der Kaap).
Zie ‘De Oorijzers’ in het artikel over Bieuwkjen van der Kaap.

GERRIT EN BIEUWKJEN

Aangezien Gerrit de Goede er op onderstaande foto ouder uit ziet dan Bieuwkjen, en dat ook is, 14 jaar, en Bieuwkjen er wellicht jonger uit ziet voor haar leeftijd, had ik hem in eerste instantie als zijnde haar echtgenoot niet herkend. Zo dacht ik dat hij haar vader was of een oudere broer. Mijn moeder wist het zoals eerder gezegd ook niet meer, want zij heeft hem dus nooit persoonlijk gekend.

HUISHOUDELIJKE HULPEN

Zowel op de aardappelen-schillen foto als op de boerderij foto verder hieronder, staan een aantal mij onbekende vrouwen. Zij zouden zowel familieleden en/of huishoudelijke hulpen kunnen zijn die ook voor de kinderen zorgden. Bieuwken had immers reeds de zorg voor twee kinderen uit haar eerste huwelijk én de eerste kinderen van haar en Gerrit. En Gerrit was immers zelfs als alleenstaande ouder achtergebleven met zeven kinderen, en moest ook de kost winnen.

TURF SCHIPPERS

Gerrit de Goede was turfschipper. Hij was werkzaam in de vervening, zowel handel als transport. Hun boerderij in Nieuw Weerdinge waar zij woonden vanaf 1920 lag ook aan een kanaal. Dat was een onderdeel van vele aangelegde waterwegen waar het hele veengebied mee dooraderd is. Op het internet is wel het een en ander te vinden over alle veenafgravingen die er in het gebied waren. Ook qua afbeeldingen geeft het een goed beeld van die tijd, die toch ook weer uniek in de geschiedenis genoemd mag worden.

Mijn oma vertelde dat de vader van Gerrit, dus háár opa Jan Aarten Aartens (alia Hilberts) de Goede, óók turfschipper was en de schuit met een poolstok voortbewoog. Zij voeren door aangelegde kanalen, maar ook door smallere waterwegen, de oer Hollandse slootjes met hoge rietkragen berand. Ik zag het beeld geheel voor me. Zie meer hierover in het artikel BOERDERIJ ODOORN.

De natuur zó anders en in sommige gebieden nog totaal ongerept. En hun kleding van natuurlijke materialen, soms met de hand gemaakt, en een soort van primitief in vergelijking met hoe het tegenwoordig wordt gefabriceerd (zowel qua stoffen als massa fabricage methoden). Maar door de vervening kwam er uiteraard wel verandering in het gebied. Heden ten dage is het compleet ontgonnen.

Van links naar rechts naar alle waarschijnlijkheid:
Gerrit de Goede, een vrouw, vrouw met kind, Alida van der Kaap (witte schort), Aaltje van der Kaap, Bieuwkjen van der Kaap, Engeline Elisabeth Perk.

DE BOERDERIJ FOTO

Ook over de boerderij foto heb ik al aardig wat gedachten laten gaan. Het begon met een speurtocht naar de boerderij. Zie BOERDERIJ ODOORN. Waar stond deze? En wie is wie op deze foto? En ten derde, wanneer is deze foto gemaakt?

Na verloop van tijd kon ik meerdere zaken herleiden op grond van geboorte data van mijn voorouders en hun kinderen, en ook online informatie, en een beetje informatie van mijn moeder en via de familiefotos.

Zo stond deze boerderij mogelijk in Valtherveen. Daar verhuisde het gezin naar toe in 1908 (vanuit Emmen). Mijn oma is daar geboren in 1919. En dat is dan een andere boerderij dan die in Nieuw Weerdinge stond waar ze naar toe verhuisden in 1920 en waar mijn oma is opgegroeid. Beide boerderijen stonden overigens in het district Odoorn (wat heden ten dage Borger-Odoorn heet).

BIEUWKJEN EN GERRIT VOOR DE BOERDERIJ

De boerderij-foto zou derhalve gemaakt kunnen zijn rond het tijdstip van de geboorte van het derde kind van Bieuwkjen en Gerrit, Aaltje de Goede (12 februari 1908). Bieuwkjen was toen 32 jaar. Na enig speurwerk herkende ik haar uiteindelijk, zij staat op de foto rechts met een meisje naast haar. Dat meisje is vermoedelijk de dochter van Bieuwkjen uit haar eerste huwelijk, Engeline Elisabeth Perk, geboren 16 juni 1896. Zij zal daar dan rond de 12 jaar zijn.

Gerrit staat helemaal links op de foto, en daarom had ik hem en Bieuwkjen ook niet herkend als echtpaar. Dat zou je dan eerder denken van de zwangere vrouw die naast hem staat. Maar mijn moeder en ik zagen dat dat Bieuwkjen niet is.

Dus wie zijn dan de andere mensen op de boerderij foto? Door een merkwaardig toeval herkende ik twee van de vrouwen als de zussen van Bieuwkjen. De lange vrouw met het witte schort is Alida van der Kaap (de oudste zus van Bieuwkjen), de vrouw er naast is Aaltje van der Kaap (een jongere zus van Bieuwkjen). Zij staan in dezelfde volgorde op een andere foto die ik online vond, en de lengte van de lange zus valt op. Zó herkende ik ze.

Alida, Aaltje en Bieuwkjen van der Kaap

Het kind in de armen van de vrouw voor de deuropening van de boerderij in Valtherveen is een jongetje van ongeveer zes jaar oud. Hij zou de eerste zoon van Bieuwkjen kunnen zijn uit haar eerste huwelijk die op 12 april 1898 geboren is: Johannes Hermann Perk. De jonge vrouw dit het kind vasthoud zou één van de dochters van Gerrit uit zijn eerste huwelijk kunnen zijn, wellicht is het Annigje de Goede of Lamke de Goede. De vrouw rechts van Gerrit die zo te zien ook zwanger is, zou zijn jongere zus Hendrikje de Goede kunnen zijn. Maar de laatste drie genoemde mij onbekende vrouwen zijn wel meer gespeculeerd!

VOOR OF NA DE BEVALLING?

Op de boerderij-foto waar Bieuwkjen de tweede persoon van rechts is, kan je ook zien dat Bieuwkjen zwanger is, of dat zij dat net is geweest. Dat zal dan vermoedelijk zijn geweest van haar derde kind van Gerrit: ‘Aaltje de Goede‘ 12-02-1908. Zij is in Februari geboren. Dus wanneer zou deze foto dan gemaakt kunnen zijn? Zij dragen geen winterkleren en de bladeren van de bomen achter het huis zien er iets verdund uit. Dat betekent óf herfst, óf de lente die begint uit te lopen, bijvoorbeeld in april. Het gras ziet er wel meer uit alsof het ná de winter is. Zij is getrouwd met Gerrit op 29 december 1904 en was toen 7 maanden zwanger (maar op de foto hoeft het dus niet haar eerste zwangerschap van Gerrit te zijn).

Zo te zien hielp de oudste zus van Bieuwkjen (met het witte schort voor), óók in de huishouding, net zoals ‘Antje’ op de aardappelschil-foto. En Gerrit en Bieuwkjen konden ongetwijfeld wel wat extra hulp gebruiken met de toen acht kinderen van beider voorgaande huwelijken. Bieuwkjen had immers de zorg voor twee kinderen uit haar eerste huwelijk en daarbij kwamen de zes kinderen uit de eerste twee huwelijken van Gerrit. Er zouden daarna nóg 8 kinderen geboren worden. (Pittig!). Mijn oma als laatst geborene verliet het huis op 19 jarige leeftijd rond 1938 en haar vader Gerrit was toen 80.

GEZIN JEUGD GERRIT

Gerrit was het vijfde kind uit een gezin van 12 kinderen. Het was het tweede huwelijk van zijn vader Jan Aarten Aartens de Goede (Hilberts). In zijn vaders eerste huwelijk waren twee kinderen geboren (dus twee halfbroers van Gerrit). Dus dat zijn er dan ook weer 14 kinderen bij elkaar in een samengesteld gezin.

JAN AARTEN AARTENS DE GOEDE HILBERTS

Zoals eerder vermeld waren mijn overgrootvader en betovergrootvader turfschippers. Hieronder zie je de voorouders en nakomelingen van laatstgenoemde, mijn betovergrootvader Jan Aarten Aartens de Goede (Hilberts).

Hij is evenals zijn vrouw en zoon Gerrit de Goede geboren in Wanneperveen, Overijssel. Dus op een gegeven moment zullen zij in de jeugd van Gerrit zijn verhuisd naar Drenthe. (Wellicht woonden zij eerst in Emmen (?), alvorens te verhuizen naar Valthermond en later Nieuw Weerdinge).

Het ‘Hilberts’ is de voornaam van Jan Aarten Aartens zijn voorvaders. Dus Hilbert’s zoon. De Goede komt hier van de vrouwelijke lijn: Neeltje Gerrits de Goede. Maar Jan Aarten Aartens de Goede trouwt ook met Idagien de Goede, zijn echter geen familie van elkaar. In deze tijd nam men soms wederkerig elkaars achternaam aan, bijvoorbeeld als één van de partners nog geen gevestigde achternaam had.

Op onderstaand overzicht zie je in het midden een witte balk, dit is Jan Aarten Aartens de Goede (Hilberts). Daaronder zie je de twee huwelijken die hij gehad heeft (met x1 Idagien de Goede en x2 Annigje Teunis Klaver)

Bron:genealogieonline . nl

PARENTEEL GERRIT DE GOEDE

Dan hieronder het parenteel van Gerrit de Goede,
met dank aan Albert van der Kaap.

Aart Keessen de Goede
Aart Keessen de Goede, geboren rond 1720 in Wanneperveen (Nederduits gereformeerd; belijdenis op 30 maart 1760). Hij trouwde op 17 november 1754 met Jentje Jans van Kolderveen, geboren rond 1735 in Colderveen (belijdenis op 10 april 1757). Aart was eerder, op 24 december 1747 in Wanneperveen getrouwd met Lammigje Hendriks. Uit het huwelijk van Aart en Jentje:

Hilbert Aarts de Goede
Hilbert Aarts de Goede, geboren op 14 november 1766 in Wanneperveen (gedoopt op 16 november), overleden op 2 mei 1802 in Wanneperveen. Hij trouwde op 17 februari 1790 (ondertrouw op 15 januari 1790) in Wanneperveen met Neeltje Gerrits de Goede, geboren op 16 juli 1775 in Schutsloot, overleden op 20 april 1845 in Wanneperveen, dochter van Gerrit Thijs de Goede en Aaltjen Geerts de Goede.

Gerrit Thijs de Goede met Aaltje Geerts de Goede

Uit dit huwelijk:

Aart Hilberts de Goede
Aart Hilberts de Goede (vervener), geboren op 24 november 1796 in Wanneperveen (Schutsloot), overleden op 17 juni 1844 in Wanneperveen. Hij trouwde op 6 februari 1819 in Wanneperveen met Geertruida Jans Boxem, geboren op 11 januari 1798 in Wanneperveen (gedoopt op 14 januari), dochter van Jan Jans Boxem en Kunnegien Jochems.

Jan Jans Boxem en Kunnegien Jochems

Uit dit huwelijk:

Jan Aarten (Hilberts) de Goede
Jan Aarten (Hilberts) de Goede, geboren op 20 oktober 1821 in Wanneperveen. Hij trouwde op 8 april 1848 in Wanneperveen met Idagien de Goede, geboren rond 1826 in Wanneperveen, overleden op 8 december 1852 in Wanneperveen, dochter van Klaas Thijs de Goede en Woltertje Geerts de Goede.1

Thijs de Goede en Ydigje Stam

Uit dit huwelijk:

Jan Aarten de Goede & Annigje Teunis Klaver
Jan Aarten (alia Hilberts) de Goede (turfmaker, vervener), geboren 20 oktober 1821 in Wanneperveen, Overijssel. Hij trouwde op 25 september 1852 in Wanneperveen met Annigje Teunis Klaver, geboren op 2 mei 1834 in Wanneperveen, dochter van Teunis Roelofs Klaver en Hendrikje Franken de Jonge.

Uit dit huwelijk:

Gerrit de Goede
Gerrit de Goede werd geboren op 18 november 1862 in Wanneperveen Overijssel en overleed op 9 november 1939 (begraven in Nieuw-Weerdinge). Op 21 maart 1891, trouwde Gerrit in Leek (hij woonde in Midwolde) met Stientje Veenstra, geboren in Lucaswolde (wonende in Niebert) op 7 juli 1866, dochter van Lamke Veenstra.

Gerrit de Goede & Stientje Veenstra

Uit dit huwelijk:

1. Annigje de Goede (kraamverzorgster), geboren 8 januari 1892 in Tolbert en overleden op 5 juli 1957 in Emmen. Getrouwd op 2 februari 1912 in Odoorn met Derk Hindriks, geboren rond 1890 in Vlagtwedde. Zij hadden een zoon Johannes Hindriks, geboren op 6 juli 1912 in Valtherveen.
2. Lamke de Goede, geboren op 4 november 1893 in Leek en overleden op 25 december 1970. Getrouwd op 30 januari 1914 in Odoorn met Halbe van der Veen, geboren op 16 april 1891 in Odoorn en overleden op 23 september 1972.

Gerrit de Goede & Antje Slagter
Nauwelijks een jaar na de dood van Stientje, op 24 augustus 1895, hertrouwde de inmiddels 33- jarige Gerrit in Leek met de 17-jarige Antje Slagter, geboren op 12 januari 1878 in Zevenhuizen, dochter van Harm Slagter en Lamke Jansen. Net als Stientje, mocht ook Antje niet oud worden. Zij stierf op 19 mei 1904, 26 jaar oud.

Uit dit huwelijk:

1. Jantje de Goede, geboren op 6 februari 1896 in Tolbert. Zij trouwde op 17 juni 1915 in Emmen met Willem Zefat, geboren 10 december 1896 in Emmen en overleden op 8 januari 1967 in Emmen. Jantje overleed op 1 mei 1977 in Emmen.
2. Harmke de Goede, geboren op 6 december 1897 in Dokkum een dochter Harmke, gehuwd op 6 juni 1916 in Odoorn met de smidsknecht Albert Akker, geboren 13 december 1894 in Marum.
3. Geertruida de Goede, geboren op 14 juli 1900 in Kommerzijl. Zij trouwde op 17 juli 1920 in Emmen met Roelof ter Haar, geboren op 15 januari 1900 in Odoorn en overleden op 31 oktober 1938 in Rotterdam.
4. Aart de Goede, geboren op 21 januari 1902 in Weerdingerveen en overleden op 17 juli 1985 in Nieuw-Weerdinge, Getrouwd op 2 november 1929 met Fimke van der Wijk, geboren op 7 april 1905 in Jubbega-Schurega en overleden op 1 november 1998.
5. Wietske de Goede, geboren op 23 februari 1904, overleden op 25 april 1904 in Emmen.

Aart de Goede en Fimke van der Wijk.

Gerrit de Goede & Bieuwkjen van der Kaap
Op 29 december 1904 trouwde Gerrit met Bieuwkje van der Kaap, geboren te Musselkanaal op 14 juni 1876. Zij stierf na een langdurig en geduldig gedragen lijden, zoals het overlijdensbericht vermeldde, op 6 juni 1953, net geen 77 jaar oud, in Nieuw Dordrecht. Ze werd begraven op 10 juni 1953 in Nieuw Weerdinge.

Uit dit huwelijk:

1. Aaltje de Goede, geboren op 19 maart 1905 in Odoorn. Aaltje is overleden op 8 augustus 1907 in Emmen, 2 jaar oud.
2. Hendrikje de Goede, geboren op 28 september 1906 in Odoorn. Getrouwd op 24 maart 1928 in Rotterdam met Mees Groeneveld, geboren op 3 augustus 1902 in Rotterdam, zoon van Jacobus Groeneveld (modelmaker) en Jannigje Cornelia Rozendaal (de familie Groeneveld heeft in Hengelo, Arnhem, Coevorden en Nieuw-Lekkerland gewoond).
3. Aaltje de Goede, geboren op 12 februari 1908 in Odoorn, overleden op 7 april 1952 in Schiedam. Aaltje trouwde op 28 december 1926 in Emmen met Willem op´t Ende (kelner), geboren op 18 mei 1905, zoon van Jan op ’t Ende en Janna Kuipers.
4. Hilbert de Goede, geboren op 9 november 1909 in Odoorn en overleden op 4 november 1938 in Emmen, 28 jaar oud. Getrouwd met Antje Duursma, geboren op 7 april 1905.
5. Aaltina de Goede, geboren op 21 november 1910 in Odoorn, overleden op 29 mei 1931 in Schiedam. Getrouwd op 29 mei 1931 in Schiedam met Hendrik op ’t Ende, geboren op 17 februari 1907 in Valtherveen (Odoorn), zoon van Jan op ’t Ende en Janna Kuipers (broer van Willem die met Aaltje de Goede getrouwd was).
6. Roelof Jan Johannes de Goede, geboren op 19 januari 1912 in Odoorn, overleden op 11 september 1986 in Emmen. Getrouwd op 14 april 1936 met Jantje Bosma, geboren rond 1918, overleden op 9 februari 1995 in Emmen.
7. Gerrit de Goede, geboren op 24 juni 1915 in Odoorn, overleden op 14 maart 1979 in Nieuw Weerdinge. Getrouwd met Johanna van der Lugt.
8. Jan de Goede, geboren op 18 oktober 1917 in Odoorn en overleden op 18 juli 1996. Jan trouwde op 29 april 1939 met Janita (Tina) Pijpker, geboren op 2 april 1919 en overleden op 27 december 2009 in ter Apel.
9. Alida de Goede, geboren op 13 september 1919 in Odoorn, gedoopt op 18 september 1919 in Odoorn, overleden in 1999 in Hoorn. Getrouwd op 16 februari 1938 in Rotterdam met Gerard Wilschut, geboren op 29 april 1914 in Oegstgeest, gefusilleerd op 29 december 1942 op de Leusderheide, zoon van Pieter Wilschut en Josina Bouthoorn.

Terug naar het MENU