Op bovenstaande foto zie je mijn oma Alida de Goede met haar dochter Bieuwkjen Jozina Maria Wilschut, die mijn moeder is. De foto is genomen omstreeks 1955 door de tweede echtgenoot van mijn oma. Mijn moeder was hier ongeveer 16 jaar oud.
De foto treft mij echt, er spreekt iets heel bijzonders uit. Dat dit nog maar tien jaar na de tweede wereld oorlog was maakt het ook speciaal. Vooral nu ik recent meer aan de weet ben gekomen over wat mijn oma en opa hebben meegemaakt in die oorlog. Dan kijk ik er nóg weer met andere ogen naar. En ook de fotograaf hier in kwestie had zijn portie gehad.
ODOORN, DRENTHE
Mijn oma Alida is geboren in Odoorn te Drenthe alwaar zij opgroeide in een groot gezin. Het is niet duidelijk of zij is geboren in het dorp Odoorn of dat daarmee de gelijknamige streek werd bedoeld. Volgens de overlevering is zij geboren in een boerderij die in Nieuw Weerdinge stond, wat vlakbij het grote dorp Odoorn ligt. Een online zoektocht naar die boerderij leverde dit artikel op: Boerderij Odoorn.
Nieuw Weerdinge werd toendertijd geschreven als ‘Nw Weerdinge’ en het was niet groter dan een gehucht. Misschien werd het daarom niet vermeld op haar geboorteakte?
Alida was de jongste van haar acht broers en zussen. Er waren echter nog meer kinderen want zij had ook halfbroers en halfzussen uit de eerdere huwelijken van haar beide ouders. Mijn oma zei mij eens dat het ingewikkeld was om uit te leggen. Vermoedelijk waren het om en de nabij 17 kinderen die reeds in mijn oma’s vroege jeugd en adolescentie het huis verlieten, inclusief haar eigen oudere volle broers en zussen.
OP DE BASISSCHOOL
Onderstaand een groepsfoto van kinderen van een kleine basis school waar mijn oma op zat. Zij is het meisje met het geruite jurkje en witte sjaaltje. Zij staat links op de foto naast een zittende juf.
In het midden staat een meisje dat een bord vast houdt, met daarop de tekst: ‘Nieuw Weerdinge, 1’, en daarboven niet goed te lezen, misschien is het twee keer dezelfde letter, zoals ‘h h’, of ‘h k’, en dan ‘te’ en dan een sierlijke letter ‘B’. Zo te zien zijn er meerdere klassen vertegenwoordigd met zo’n zeven volwassenen die waarschijnlijk de juffen en meesters waren, of misschien ook ouders.
Heb gelezen op het internet dat in die tijd de kinderen vaak een blok turf meenamen, een bodem-brandstof wat in die streek werd gewonnen, als betaalmiddel om naar school te kunnen gaan. Dit werd dan gegeven om de school mee warm te houden, en misschien werd het ook als ruilmiddel gehanteerd voor andere doeleinden. De foto is gemaakt omstreeks 1926.
GERRIT DE GOEDE
Mijn oma’s vader Gerrit de Goede had twee vorige echtgenotes vroeg verloren aan de dood, uit deze huwelijken zijn 7 kinderen geboren (waarvan de laatste maar twee maanden heeft geleefd).
BIEUWKJEN VAN DER KAAP
Mijn oma’s moeder Bieuwkjen van der Kaap had één eerder huwelijk gehad waaruit drie kinderen voortgekomen zijn (waarvan de eerste dood geboren). En na het overlijden van haar tweede echtgenoot Gerrit, waarmee zij negen kinderen kreeg, zou zij nóg een huwelijk aangaan, waaruit geen kinderen meer zijn voortgekomen.
Maar mijn oma maakte dat derde huwelijk van haar moeder niet meer van dichtbij mee, aangezien zij toen in de randstad woonde en de oorlog er eventjes tussendoor kwam. En lange afstanden reizen zat er zeker de eerste jaren van de oorlog niet bij.
Vlak na de oorlog heeft mijn moeder als kleuter deze derde echtgenoot nog ontmoet. Zij ging toen met haar moeder Alida naar Odoorn in Drenthe, zij herkende hem op de foto als ‘opa Botter’.
Hieronder zie je mijn oma links, vermoedelijk met een oudere broer (Jan) en zus (Aaltje) . Op de achtergrond het kanaal waarover de veenschippers hun schuiten voerden en de boerderij waar zij is geboren.
De jeugd van mijn oma was een relatief rustig en beschermd leven in Drenthe op het platteland. Althans dat is in vergelijking met het leven wat zij later zou leiden in de Randstad, te weten in de steden Schiedam, Amsterdam en Den Haag. Het contrast kan haast niet groter zijn, en dat werd nog eens versterkt door de oorlog die anders verliep in de steden versus het platteland, maar die ongeacht waar, vele levens uiteen heeft gescheurd, ook dat van haar en mijn opa. En dat van hun kinderen.
SCHIEDAM
Mijn oma Alida verliet op 19 jarige leeftijd haar geboortegrond. Zij ging inwonen bij een oudere zuster die in Schiedam woonde. Deze zus was daar gaan wonen vanwege haar huwelijk met een echtgenoot uit die contreien. En de grote stad lokte uiteraard.
DE SLAGERSKNECHT
Zij onmoette op haar beurt haar echtgenoot in Schiedam. Hij werkte op de hoek van de straat in een slagerij -de slager tevens buffet chef-, en zij ging daar regelmatig boodschappen doen. Samen kregen zij twee kinderen. De eerste een zoon, en daarna mijn moeder. Mijn opa Gerard noemde hen Peetie en Bjoukje.
Tot zover voor nu, er komen nog aanvullingen op dit artikel. Over het verzetswerk wat mijn oma en mijn opa hebben gedaan kan je lezen in het tweede artikel over haar eerste echtgenoot, mijn opa Gerard Wilschut.
Liefde is voor Altijd,
Margreet
Terug naar het MENU